Multidisipliner tasarım stüdyosu Geo_ID’nin kurucularından Mimar Mahmut Anlar, bir mekânın konukların hayatlarına dokunmasının yani “yaşam mimarisi”nin bu alanda zamansızlığın sırlarından biri olduğunu düşünüyor. Anlar’la zaman ve mekândan konuştuk.
Zamana meydan okuyan en büyük eserler, mimari yapıların kendisi. Yaratıldığı ilk günden bu zamana kadar çekici, işlevsel ve ilham verici pek çok yapı modern mimarinin de temelini oluşturan şey. Bağlamına ve insan deneyimine yönelik bu anlayışla sence bir mimari yapıyı zamandan ayıran şey nedir? Sadece iyi korunmuş olması bunun için yeterli mi?
Bahsettiklerin her yapı için geçerli değil tabii ki... Zamansız tabir ettiğimiz mimari eserlerin korunmuş olması haricinde, yapıldığı dönem içinde usta işleri olması en önemlisi. Genelde, yapıldığı dönemin tüm estetik değerlerine sahip çıkmasının ötesinde gerçekten fark yaratan eserler oluyor bunlar. Yani sadece koruma yeterli değil, korunan eserin nitelikli bir iş olması da önemli zamansız olması için.
Türkiye’nin en bilinen lüks yaşam mekânlarında imzan bulunuyor. Bu bence eğlenmeyi de bilen bir insanın yapabileceği bir iş. Herhangi bir sosyal alanı tasarlarken nelere dikkat edersin? İnsanların toplu olarak sosyalleştiği bu alanlarda sürdürülebilir kalmak mümkün mü?
Sanırım benim sektörümdeki tanınırlığım, süreç içinde yaptığım mekânların çok iş yapan, döneminin en popüler mekânları olmasıyla başladı. Tasarımlarıyla ön planda olmalarının ötesinde; yani şık, zevkli, seksi, rahat vb. gibi tanımların dışında, bir mekânın konukların hayatlarına dokunması çok önemli. Ben bunu sağladığımı düşünüyorum. Yaşam mimarisi denilen bir kavramı da mekânlara taşıdım açıkçası.
Sürdürülebilirlik konusu o mekânı işletenlere, daha doğrusu sahiplerine bağlı. Sonuçta biz de bize verilen bir bedenle doğuyoruz. Bedenimize ne kadar özen gösterirsek o kadar zamansız kalabiliyoruz. Bunun için sadece fiziki bakım da yetmiyor. Düşünce mantığımızla paralel duygularımızı da hep güncel tutmamız gerekiyor. Mekânlarda sahiplerinin ve işletmecilerinin göstereceği özen, bakım ve süreç içindeki güncellemelerle zamansızlığı yakalayabilir. Buna verebileceğim en güzel örnekler, Bebek Hotel ve Hilton Dragon. Her ikisi de geçmişin önemli mekânları. Ama yapılan doğru müdahalelerle kendi öz kimliklerini kaybetmeden zamanın ötesine taşındılar. Her ikisinde de neredeyse her şeyi sıfırdan tekrar yaptık ama kimse bunu pek fark etmedi bile.
Mimarlığın en önemli kısmı kuşkusuz geometri. Klasik Osmanlı dönemi eserlerinden Süleymaniye, Selimiye, Şehzadebaşı gibi mimari yapılarda da bizi en çok etkileyen şey aslında ilk anda fark etmesek de geometrinin kendisi. Bir mekânın ruhunu sayıların ve desenlerin belirlediğini düşünüyor musun?
Sayıları tam bilemiyorum ama her mekânda illaki olması gerekmese de desenin çok kimlik belirleyici olduğuna inanıyorum. Mekânın hikâyesini anlatmada çok yardımcı oluyor bizlere. Bunun ötesinde, gerek mimari yapılar gerekse mekânlardaki en önemli etkileyicilik plan geometrisi ile başlar. Yerleşim planı benim projenin en önemsediğim aşamasıdır. Mekânda yaşam, yerleşim planı ile kurgulanır çünkü. Oradaki yaşam ise elbette hikâyesi ile zenginleşir.
İstanbul belki de dünya üzerindeki en zamansız mekânlardan biri. Fakat beton ve dikey yapılaşma pek çok ara sokakta artık nefes aldırmıyor. Yine de bu şehir her birimizin âşık olduğu pek çok şey barındırıyor. Senin İstanbul’la aran nasıl?
Hatıralarım sayesinde İstanbul’la aram hâlâ çok iyi. Dolayısıyla İstanbul’da yaşamımın daire çapını epey azalttım diyebilirim. Ve işimin gereklilikleri hariç o dairenin dışına pek çıkmamaya özen gösteriyorum.
Senin için zamansız mekân neresi? Zamansız bir ikonun var mı?
Benim için zamansız mekân; başka bir bakış açısıyla, süreç içinde kullanıcılarının değişmesine rağmen hep aynı kalandır. Bu sebeple biraz da espri yapmak adına, zamansız alanım evimdir diyeceğim. Zamansız ikonlar çok var ama benim zamansızlarım, Marilyn Monroe gibi efsaneleşmiş ikonlar.
FOTOĞRAF / PHOTOGRAPHY: ONUR EŞİYOK
SAÇ, MAKYAJ / HAIR, MAKEUP: ONUR BAYRAM
PRODÜKSİYON / PRODUCTION: MÜGE SARIOĞLU
Comments